Dăm gỗ được xem là mặt hàng xuất khẩu mũi nhọn. Và chiếm một phần lớn kim ngạch trong tổng trị giá xuất khẩu gỗ Việt Nam hàng năm. Theo thống kê gần đây, xuất khẩu dăm đem lại 1,5 tỷ USD, tương đương 15-18%. Lượng dăm xuất khẩu hàng năm khoảng 12 triệu tấn, tương đương với 24 triệu m3 gỗ nguyên liệu. Vậy dăm gỗ là gì? Tại sao dăm gỗ lại được ưa chuộng trên thị trường quốc tế? Hãy cùng BKTGO tìm hiểu câu trả lời cho những thắc mắc trên nhé!
Dăm gỗ là một loại phụ phẩm được tạo ra trong quá trình chế biến và sản xuất đồ gỗ. Bên cạnh những miếng gỗ nguyên tấm được dùng để làm bàn ghế, nội thất,… thì những mẩu gỗ có kích thước nhỏ dưới 3cm thừa lại sẽ được gọi là dăm gỗ. Dăm gỗ có thể được chế biến từ các đống phế phẩm gỗ thừa mứa trong xưởng hoặc có thể được nghiền trực tiếp từ gỗ cây, gỗ cành, gốc cây,… Việc này đối với các loại máy nghiền gỗ thành dăm công suất lớn là điều vô cùng dễ dàng. Không những trong một thời gian ngắn cho ra một số lượng lớn mà còn dăm gỗ còn có chất lượng cao, kích thước đồng đều, không vụn mủn.
Dăm gỗ được dùng để làm gì
Sau đây là một số ứng dụng chi tiết của dăm gỗ tại một số lĩnh vực:
Nguyên liệu chính sản xuất các loại ván ép
Ván dăm hay gỗ dăm là một trong những phát minh quan trọng của Max Himmelheber người Đức. Gỗ dăm được tạo ra từ các phế phẩm của gỗ sau khi nghiền ra là dăm gỗ. Dăm gỗ sau khi thu được sẽ được trộn với một số nguyên liệu khác kết hợp với keo kết dính chuyên dụng, rồi mang đi ép lại dưới nhiệt độ cao để tạo ra các tấm ván gỗ. Ván dăm hay gỗ dăm được ứng dụng nhiều trong việc sản xuất đồ nội thất giá rẻ.
Nguyên liệu sản xuất viên nén gỗ
Dăm gỗ là vật liệu sinh khối dùng để sản xuất viên nén mùn cưa hay viên nén gỗ. Thông qua dây chuyền sản xuất hiện đại dăm gỗ được ép thành các viên gỗ nhỏ và cứng. Viên nén gỗ có độ ẩm thấp, độ tro thấp và nhiệt lượng phát ra cao. Do đó, viên nén gỗ được dùng để thay thế các loại chất đốt truyền thống. Ngoài ra, viên nén gỗ còn an toàn cho người sử dụng và bảo vệ môi trường. Vậy nên ngày càng được ưa chuộng trên những thị trường.
Vật liệu đốt
Việt Nam thuộc danh sách những nước đang thiếu hụt nguồn gỗ tự nhiên. Do các cơ sở sản xuất và chế biến gỗ đang trên đà tăng đột biến. Do đó, việc sử dụng dăm gỗ được nghiền từ phế phẩm gỗ làm nhiên liệu đốt thay thế nguồn gỗ tự nhiên là một sự lựa chọn hoàn hảo. Hơn nữa, dăm gỗ có giá thành rẻ hơn các nguồn gỗ tự nhiên, đặc tính dễ bén lửa, lượng sinh nhiệt cao, chi phí rẻ. Chính vì vậy hiện nay dăm gỗ cũng là sản phẩm được các nước trên thế giới nhập khẩu để thay thế các loại nguyên liệu đốt khác.
Nguyên liệu sản xuất bột giấy
Bột giấy được nghiền từ dăm gỗ là nguyên liệu chính để sản xuất giấy. Hiện nay, công suất sản xuất giấy tại Trung Quốc và Nhật Bản là rất lớn. Do đó, kéo theo nhu cầu cực kỳ cao của các nước này về nguồn bột giấy. Việt Nam đang là thị trường xuất khẩu bột giấy chủ yếu của hai nước này, lên tới 60%. Với nguồn cung trong nước hạn chế, Trung Quốc sẽ tiếp tục dựa vào các nước láng giềng để cung cấp nguyên liệu sản xuất bột giấy trong tương lai.
Tại sao nước ngoài thu mua một lượng lớn dăm gỗ?
Với những đặc điểm nổi bật, dăm gỗ đang là một trong những mặt hàng nóng hổi tại thị trường quốc tế. Hiện nay, dăm gỗ được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Nhiều nước đang nhập khẩu một số lượng lớn dăm gỗ lên tới triệu tấn. Bởi dăm gỗ không chỉ là nguyên chính sản xuất các loại ván ép công nghiệp, viên nén gỗ, bột giấy, gỗ dăm,… mà còn đặc biệt vì ứng dụng dăm trong lĩnh vực nhiệt lượng. Có thể dễ dàng nhận thấy rằng thị trường xuất khẩu dăm gỗ của Việt Nam chủ yếu là các nước như: Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và một số nước Châu Âu. Vì đặc điểm khí hậu cực kỳ khắc nghiệt lạnh lẽo vào mùa đông, các nước này bắt buộc phải chi hàng triệu đô la hoặc hơn chỉ để giữ ấm trong mùa đông. Vậy nên, với tính chất và đặc tính dễ bén lửa, lượng sinh nhiệt cao kèm theo chi phí rẻ hơn các loại nguyên liệu đốt truyền thống khác, dăm gỗ là một sự lựa chọn thay thế hiệu quả.
Quy định và chính sách xuất khẩu gỗ dăm, ván dăm
Căn cứ pháp lý về thủ tục xuất khẩu gỗ dăm, ván dăm
– Thông tư 01/2012/TT-BNNPTNT: Quy định về hồ sơ lâm sản hợp pháp
– Thông tư 40/2015/TT-BNNPTNT: Sửa đổi, bổ sung Thông tư 01/2012/TT-BNNPTNT về hồ sơ lâm sản
– Văn bản 07/VBHN-BNNPTNT(2016): Hợp nhất hồ sơ lâm sản hợp pháp và kiểm tra lâm sản
– Thông tư 24/2017/TT-BNNPTNT: ban hành bảng mã số Hs đối với hàng hóa chuyên ngành xuất khẩu, nhập khẩu thuộc phạm vi quản lý của bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn
Các thông tư văn bản về xuất khẩu gỗ dăm, gỗ ván dăm
Theo thông tư 24/2017/TT-BNNPTNT thay thế thông tư số 24/2016/TT-BNNPTNT thì sẽ có danh mục HS hàng hóa là gỗ tự nhiên, gỗ xẻ từ rừng tự nhiên bị cấm Xuất khẩu.
Căn cứ Điều 7 và Điều 8 Thông tư 04/2015/TT-BNNPTNT ngày 12/02/2015 của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn quy định về việc xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ:
Điều 7. Cấm xuất khẩu
Cấm xuất khẩu gỗ và sản phẩm chế biến từ gỗ thuộc các trường hợp sau: Gỗ tròn, gỗ xẻ các loại từ rừng tự nhiên trong nước. Xuất khẩu vì mục đích thương mại sản phẩm làm từ gỗ thuộc Nhóm IA do Chính phủ quy định (trừ gỗ là tang vật xử lý tịch thu theo quy định hiện hành của Nhà nước và những trường hợp quy định tại Điều 8 Thông tư này) và Phụ lục I của CITES khai thác từ tự nhiên.
Điều 8. Xuất khẩu theo điều kiện hoặc theo giấy phép
Gỗ và sản phẩm chế biến từ gỗ chỉ được xuất khẩu khi có hồ sơ lâm sản hợp pháp theo quy định hiện hành của pháp luật. Khi xuất khẩu, thương nhân kê khai hàng hoá với cơ quan Hải quan về số lượng, chủng loại và chịu trách nhiệm về nguồn gốc gỗ hợp pháp.
Xuất khẩu các loại củi, than, thương nhân kê khai hàng hoá với cơ quan Hải quan về số lượng, chủng loại và chịu trách nhiệm về nguồn gốc hàng hoá hợp pháp, không phải xin phép.
Gỗ và sản phẩm làm từ gỗ thuộc các Phụ lục của CITES phải có Giấy phép CITES do Cơ quan Quản lý CITES Việt Nam cấp.
Ngoài danh mục này, gỗ rừng trồng và các sản phẩm qua chế biến như gỗ ván ép (gỗ dán), gỗ viên nén mùn cưa (wood pellet), gỗ dăm wood chips được phép xuất khẩu. Bởi hiện tại việc trồng rừng và thu mua gỗ keo, bạch đàn từ chủ rừng rất dễ dàng.
Quy định về thuế suất xuất khẩu và HS Code của gỗ dăm wood chips
HS code của gỗ dăm wood chips là 4401.2200. Và mặt hàng này có Thuế suất xuất khẩu là 2%.
Tuy nhiên, như đã nhắc ở trên. Hiện chính phủ đang đưa ra dự kiến nâng mức TSXK lên 5% nhằm hạn chế thất thoát nguyên liệu và đẩy mạnh phát triển ngành nội thất quốc gia Việt Nam.
Nhưng, ngành gỗ dăm vẫn còn 1 cơ hội khác khi Hiệp định CPTPP có hiệu lực từ ngày 14/01/2019 cũng là lúc các doanh nghiệp xuất khẩu dăm gỗ được hưởng ưu đãi thuế quan (mức thuế suất xuất khẩu được áp dụng cho CPTPP là 0%).
Việt Nam đã cùng 10 nước gồm Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru và Singapore chính thức ký kết Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Theo đó, cùng với nhiều sản phẩm khác, dăm gỗ khi xuất khẩu sang các nước tham gia CPTPP sẽ được loại bỏ thuế quan (thuế suất về 0% thay vì 2% như trước – Zship)